Bế tắc quyết toán thuế chứng khoán, Bộ Tài chính nói gì?

Đánh đố nhà đầu tư

Với quy định pháp lý hiện hành, theo phản ánh của NĐT cá nhân mà ĐTCK ghi nhận được, họ đang bó tay khi muốn quyết toán thuế. Điều này không chỉ do quy định pháp lý hiện chưa rõ ràng về các loại chứng từ mà NĐT phải xuất trình khi quyết toán thuế, mà còn do việc thu thập chứng từ, cũng như tính toán lỗ lãi, để kê khai và quyết toán thuế đối với NĐT cá nhân quá khó, chẳng khác nào họ bị đánh đố.

Bất cập trên còn bắt nguồn từ việc thu thuế theo phương thức NĐT bị CTCK khấu trừ thuế, với mức 0,1% trên giá bán chứng khoán từng lần chuyển nhượng bất kể giao dịch này lỗ hay lãi. Thực tế cho thấy, ngay cả với pháp nhân, chứ không chỉ cá nhân, khi tiền thuế đã chảy vào ngân sách, thì việc quyết toán để được hoàn thuế (trong trường hợp NĐT đầu tư chứng khoán thua lỗ) là điều quá khó!

Hệ quả của bất cập trên là một đạo lý cơ bản của nghiệp vụ thuế là có lãi mới phải nộp thuế, không được đảm bảo, khi NĐT thua lỗ vẫn phải nộp thuế.

Theo phản ánh của NĐT, ngay cả pháp nhân là DN, việc kê khai, quyết toán thuế còn khó và họ phải thuê đơn vị tư vấn, đại lý thuế làm những công việc này, huống gì với NĐT cá nhân. Bởi vậy, chừng nào cơ quan thuế vẫn để NĐT cá nhân “tự bơi” như hiện nay khi muốn quyết toán thuế, thì cơ chế này sẽ vẫn mãi tồn tại trên giấy, không thể đi vào cuộc sống. Điều này tác động không tích cực đến tâm lý NĐT tham gia TTCK.

Chờ lời hứa thành hiện thực

Nằm trong gói giải pháp cải cách mạnh thủ tục hành chính thuế theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất cho phép cá nhân chuyển nhượng chứng khoán được lựa chọn phương pháp tính thuế 20% trên thu nhập năm và cuối năm quyết toán; hoặc nộp thuế 0,1% trên giá bán chứng khoán từng lần chuyển nhượng và cuối năm không quyết toán thuế...

Điều này không có gì mới so với quy định hiện hành, nhưng theo Bộ Tài chính, đề xuất này nhằm làm rõ thêm phương pháp tính thuế, cũng như tạo tiền đề để đơn giản hóa thủ tục hành chính cho NĐT trong quá trình quyết toán thuế.

Theo ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính, khó khăn mà NĐT gặp phải trong quá trình quyết toán thuế, là do các quy định mang tính kỹ thuật liên quan đến quy trình, hóa đơn, chứng từ. Do đó, Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính đang tìm cách giải quyết.

Đề cập cụ thể hơn về hướng tháo gỡ bất cập trên, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Bùi Văn Nam cho biết, Bộ Tài chính đang đề xuất Chính phủ sửa đổi 4 nghị định về các chính sách thuế. Trong đó, những đề xuất về nguyên tắc cải cách thủ tục thuế đối với NĐT trong lĩnh vực chứng khoán, là một trong những nội dung được đề cập tại nghị định mới sẽ được ban hành để sửa đổi, bổ sung 4 nghị định này.

Để chuẩn bị cho việc ban hành thông tư hướng dẫn ngay khi nghị định được ban hành, ông Nam cho biết, Tổng cục Thuế đang cử cán bộ phối hợp với các đơn vị thuế địa phương khảo sát thực tế, lắng nghe ý kiến của người nộp thuế, để đề xuất hướng cải cách thủ tục thuế trong thời gian tới, theo hướng khả thi, công bằng, minh bạch.

Trả lời câu hỏi mà nhiều NĐT đặt ra là cơ quan thuế có nắm được thực trạng NĐT cá nhân đầu tư trên TTCK đang bế tắc khi muốn quyết toán thuế, do quy định về hóa đơn, chứng từ không rõ ràng, cũng như tính không khả thi trong việc buộc NĐT cá nhân thu thập hóa đơn, chứng từ và kê khai, quyết toán thuế, ông Nam cho biết, cơ quan thuế đang khảo sát, tìm hiểu kỹ vấn đề này, để tìm hướng tháo gỡ.

Nằm trong xu hướng cải cách mạnh mẽ thủ tục thuế, vấn đề bất cập về quyết toán thuế đối với NĐT trong lĩnh vực chứng khoán, sẽ từng bước được giải quyết khi Bộ Tài chính ban hành thông tư hướng dẫn nghị định của Chính phủ về các giải pháp cải cách thuế trong thời gian tới.

Giới đầu tư trông đợi, quyết tâm của lãnh đạo cao nhất ngành thuế sẽ được “thẩm thấu” xuống cấp dưới, để những người đang khảo sát, nắm bắt thực tiễn bất cập của cơ chế quyết toán thuế mà NĐT cá nhân đang phải đối mặt, trên cơ sở đó đề xuất hướng tháo gỡ khả thi, nhằm hỗ trợ NĐT quyết toán được thuế, để đảm bảo thực thi chính sách thuế công bằng, minh bạch. Qua đó, khuyến khích dòng tiền tham gia TTCK nhiều hơn trong những năm tới, góp phần gia tăng dư địa cho DN huy động vốn qua TTCK.