Thú chơi thả diều từ lâu đã gắn bó với người dân Việt Nam, nhất là người dân nông thôn. Nếu như trước đây, diều được làm từ những nguyên liệu thân thuộc, đơn sơ mộc mạc, thì nay, diều đã được người chơi “nâng lên tầm cao mới” với kích thước bề ngang từ 2-3 và chiều dài 4-5m. Vật liệu làm diều là những chất liệu có tính dẫn điện như: khung gắn đèn led, dây buộc bằng thép, dây diều có pha sợ kim tuyến dẫn điện…
Thú chơi trở thành mối nguy hiểm. Ảnh : Đồng Văn Thưởng.
Người có diều phải nhờ 4-5 người lớn để bê, vác, neo dây mới thả được diều. Kèm theo là một bữa nhậu linh đình. Điều đáng nói là người chơi diều có thể thả bất cứ mùa nào trong năm, miễn là có gió, thậm chí, diều còn được thả ngay dưới đường điện cao áp.
Từ đầu năm đến nay, sự cố lưới điện thuộc địa bàn đơn vị quản lý liên quan đến trò chơi thả diều ngày một gia tăng, đe dọa đến vận hành an toàn của các đường dây truyền tải điện.
Điển hình nhất là vụ việc xảy ra vào 22 giờ 30 phút ngày 7/5/2020 tại khu vực thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Nguyên nhân được xác định là do người dân thả diều gần khu vực đường dây 220kV, diều vướng vào đường dây xảy ra sự cố tại đường dây 220kV Hà Giang - Thái Nguyên gây mất điện diện rộng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên gồm 7 huyện, thành phố, thị xã với trên 240 nghìn hộ sử dụng điện bị ảnh hưởng.
Tháng 7/2020, một người đàn ông 56 tuổi ở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang bị dây diều cuốn vào và cứa đứt cổ. Bệnh nhân bị đưa vào bệnh viện trong tình trạng nguy kịch, đứt hoàn toàn khí quản, suýt tử vong.
Cơ quan chuyên môn ghi nhận số vụ thả diều gây sự cố cho lưới diện ngày càng gia tăng vào bất kể mùa nào. Ảnh : Đồng Văn Thưởng.
Việc người dân thả diều không những gây nguy cơ cao xảy ra sự cố cho các đường dây truyền tải điện, mà còn nguy hiểm đến tính mạng của chính người chơi diều.
Ông Đinh Nho Hợi, Phó Giám đốc Truyền tải điện Đông Bắc 3 chia sẻ, đơn vị cũng đã gửi báo cáo kiến nghị tới UBND cũng như Sở Công thương các tỉnh (là cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo an toàn hành lang lưới điện cao áp) tiếp tục quan tâm chỉ đạo để chính quyền cũng như lực lượng công an địa phương phối hợp với đơn vị quản lý vận hành lưới điện tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân hiểu rõ mức độ nguy hiểm của việc thả diều gần các công trình đường dây và các trạm biến áp 220kV/500kV. Tuy nhiên, tình trạng thả diều vẫn tiếp diễn và không có dấu hiệu giảm.
Một thân diều được gỡ xuống sau khi bị mắc trên dây điện cao thế. Ảnh : Đồng Văn Thưởng.
Theo Điện lực Thái Nguyên, từ đầu năm đến nay, hệ thống lưới điện do Điện lực Thái Nguyên quản lý đã xảy ra 13 vụ sự cố vì diều mắc vào đường dây điện, tuy nhiên mới đề nghị các cấp chính quyền địa phương xử phạt vi phạm hành chính đối với 3 trường hợp và tổng số tiền phạt là 7 triệu đồng. Trong khi, để mua một chiếc diều, người chơi phải bỏ ra ít nhất 4-5 triệu đồng, nhiều chiếc còn có giá tới gần 20 triệu đồng. Sở dĩ số vụ bị phát hiện và xử phạt ít là do chế tài xử phạt chưa thực sự rõ ràng.
Nghị định 14/2014/NĐ-CP của Chính phủ nêu rõ, nghiêm cấm “Thả diều, vật bay gần công trình lưới điện cao áp có khả năng gây sự cố lưới điện”, tuy nhiên việc xác định “khả năng gây sự cố lưới điện” rất khó khăn cho lực lượng chức năng, bởi toàn bộ các vụ đã bị xử lý vi phạm đều được thực hiện khi sự cố đã xảy ra trên đường dây. Ngoài ra, người thả diều thường chơi ở khu vực này nhưng khi diều bị đứt dây, lại bay và gây sự cố ở khu vực khác, do vậy việc tìm được chủ nhân của những con diều này rất khó khăn.
Trước tình trạng này, UBND tỉnh Thái Nguyên cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở Công thương, Công an tỉnh, UBND các huyện, thành phố, thị xã phối hợp tích cực với ngành điện đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân hiểu rõ mức độ nguy hiểm của việc thả diều ảnh hưởng đến sự an toàn lưới điện, cũng như những vi phạm hành lang an toàn lưới điện để hạn chế thấp nhất những thiệt hại đối với kinh tế xã hội và đời sống sinh hoạt của người dân.