Một bệnh nhân trẻ tuổi đột quỵ tại Trung tâm Đột quỵ. Ảnh: BVCC
Qua đời vì đột quỵ ở tuổi... 34
Tới nay, anh T vẫn không thể quên được buổi sáng định mệnh đó. Sau khi ngủ dậy, vợ anh T sửa soạn đi làm. Tuy nhiên, chị đột ngột thấy chóng mặt, tê bì nửa người, nói hơi khó nghe. Nghĩ vợ bị mệt sau đợt chấm thi căng thẳng, anh T đỡ chị nằm nghỉ trên giường.
Đến trưa, không thấy vợ dậy, anh T để chị nghỉ ngơi thêm. Chiều tối, khi anh T đến lay gọi, vợ anh chỉ đáp lại bằng tiếng ú ớ, ánh mắt như mất hồn. Anh T nhanh chóng gọi xe cấp cứu đưa vợ tới bệnh viện tỉnh. Các bác sĩ tại đây thăm khám và chuyển vợ anh T lên Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê.
Sau khi khám và đánh giá, các bác sĩ của Trung tâm Đột quỵ nhận định: Bệnh nhân bị đột quỵ tắc thân nền. Các bác sĩ chỉ định bệnh nhân chụp MRI. Kết quả chụp tổn thương rõ toàn bộ trung não, cầu não 2 bên, thùy chẩm, tiểu não do tắc hoàn toàn động mạch thân nền. Bệnh nhân không còn chỉ định can thiệp lấy huyết khối. Điều này đồng nghĩa rằng, bệnh nhân sẽ có kết cục xấu, có thể tử vong. Và, như tiên lượng, vợ anh T ra đi vì đột quỵ não khi mới 34 tuổi.
Tự đánh mất “cơ hội vàng” cứu não
Mặc dù không ít người cho rằng, đột quỵ ở người trẻ hiếm xảy ra, nhưng theo PGS.TS Mai Duy Tôn - Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai thì: “Người trẻ chiếm gần 10% số bệnh nhân đột quỵ nói chung tại Trung tâm. Đây là con số không nhỏ và có xu hướng ngày càng tăng. Điều đáng nói, phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn và hệ lụy là mất đi cơ hội hồi phục trong giờ vàng”.
Theo chuyên gia này, hầu hết người trẻ thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ. Và, họ thường không nghĩ là đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi. Vì vậy, bệnh nhân trẻ đột quỵ có xu hướng nhập viện muộn. Khi đó, họ đã đánh mất cơ hội vàng để phục hồi. Thậm chí là gặp những hệ lụy đáng tiếc về sức khỏe, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Chia sẻ về căn nguyên dẫn đến bệnh đột quỵ ở người trẻ tuổi, PGS Tôn cho biết: “Có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ: Bệnh tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng…”.
Dấu hiệu không được bỏ qua
Chuyên gia này dẫn chứng, theo số liệu của Hội Tim mạch Việt Nam, cứ 4 người từ 25 - 49 tuổi sẽ có một người tăng huyết áp. Đáng nói, đây là nguyên nhân chính gây nên đột quỵ ở người trẻ. Ngoài ra, bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu. Từ đó, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.
Theo PGS Tôn, khi bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc vài giờ với các dấu hiệu như: Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người); Đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói; Đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt; Đột ngột đau đầu dữ dội; Chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn…
Do đó, nếu có một trong những biểu hiện triệu chứng trên, thậm chí không rõ ràng, người bệnh cần nhanh chóng được vận chuyển một cách an toàn tới bệnh viện gần nhất. Nhờ đó, giúp tăng cơ hội điều trị trong giờ vàng để “cứu não”.
“Với người trẻ, để giảm nguy cơ đột quỵ, cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ. Nếu có, cần điều trị sớm. Chẳng hạn, điều trị tăng huyết áp, các bệnh lý chuyển hóa, béo phí… Nên thay đổi thói quen, sinh hoạt khoa học, bỏ thuốc lá, bỏ rượu. Với bệnh nhân trong gia đình có người từng bất thường mạch máu, tăng đông, cần được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để sàng lọc loại trừ yếu tố nguy cơ”, chuyên gia khuyến cáo.
Cũng theo PGS Tôn, khoảng 1/3 ca gặp tình trạng đột quỵ sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ. Tình trạng này còn được gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các dấu hiệu của hiện tượng này bao gồm: Mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút.
Sau đó, khả năng vận động có thể sớm trở lại. Do đó, yếu tố này thường khiến người bệnh chủ quan và dễ dàng bỏ qua. Tuy nhiên, thực tế, hậu quả sẽ vô cùng nguy hiểm. Bởi, đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não.
