Bộ luật Lao động 2019 (có hiệu lực từ 1-1-2021) quy định rất rõ về việc khi nào người lao động (NLĐ) được “tự ý nghỉ việc” và khi nào thì người sử dụng lao động (NSDLĐ) được “tự ý cho nghỉ việc” mà không cần phải báo trước.
Trước đây, theo quy định tại Điều 37 BLLĐ 2012: NLĐ làm việc theo HĐLĐ xác định thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng (hiện Bộ luật mới đã bỏ các loại HĐLĐ này) có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ trước thời hạn khi có một trong các lý do được nêu tại khoản 1 của Điều 37 và đều phải tuân thủ về thời hạn báo trước cho NSDLĐ.
Một lao động nữ đang làm việc. Ảnh: MINH CHUNG
Với quy định mới tại Điều 35 BLLĐ 2019: NLĐ có thể nghỉ việc mà không cần lý do, chỉ cần báo trước cho NSDLĐ.
Cụ thể: Ít nhất 45 ngày nếu làm việc theo HLLĐ không xác định thời hạn; Ít nhất 30 ngày nếu làm việc theo HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng; Ít nhất 03 ngày làm việc nếu làm việc theo HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng.
Người lao động cũng có quyền nghỉ việc không cần lý do và không cần báo trước nếu rơi vào các trường hợp được nêu tại khoản 2 Điều 35 BLLĐ 2019.
Đó là các trường hợp: Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận…; Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn…; Bị NSDLĐ ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động; Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;…
Ngược lại, theo quy định tại Điều 38 BLLĐ 2012 thì NSDLĐ có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với NLĐ (nếu có lý do theo quy định) nhưng tất cả đều phải báo cho NLĐ biết trước
Theo quy định mới tại Điều 36 BLLĐ 2019 sẽ có 2 trường hợp NSDLĐ cho NLĐ nghỉ việc mà không cần tuân thủ quy định về thời hạn báo trước (không cần báo trước).
Đó là: NLĐ không có mặt tại nơi làm việc trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày hết thời hạn tạm hoãn thực hiện HĐLĐ; NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.